Er is geen officiële definitie voor. Een praktische basisdefinitie: je partner heeft kinderen uit een vorige relatie en die kinderen zijn geregeld een dag of enkele dagen doordeweeks of in het weekend bij jullie. Vaak een parttime rol dus, tenzij de biologische moeder niet (meer) in beeld is. Verwar de stiefmoeder niet met de adoptiemoeder of pleegmoeder, dat zijn andere (moeder)rollen. Vanwege de negatieve associatie in sprookjes noemen stiefmoeders zich ook wel een eens bonusmoeder, plusmoeder of meemoeder.
Het kerngezin is een traditioneel gezin waarvan beide partners nooit eerder getrouwd zijn geweest of kinderen hebben uit een eerdere relatie. Een gezin waar een of beide partners al kinderen heeft uit een andere relatie noemen we ook wel een nieuw-samengesteld gezin, een patchwork gezin of een stiefgezin. De kinderen zijn onderling stiefbroer of stiefzus van elkaar. Krijgen de ouders samen nog een kind, dan zijn de oudere kinderen een halfzus of halfbroer van het nieuwe kind. De kinderen van je nieuwe partner zijn je stiefkinderen, ook wel je bonuskinderen of cadeaukinderen. Welk label jullie gebruiken is helemaal aan jullie. Op deze site gaan we uit van de begrippen stiefmoeder en stiefkinderen.
Het CBS ging in 2017 uit van 365.000 stiefgezinnen. Omdat zij alleen het gezin tellen waar de kinderen hoofdzakelijk wonen (vaak bij moeder en stiefvader) ligt het aantal in werkelijkheid veel hoger. Als je de gezinnen met vader en stiefmoeder ook meetelt (waar de kinderen veelal in de weekenden zijn, ligt het werkelijke aantal naar schatting op minimaal 600.000 stiefgezinnen. Jaarlijks komen er ongeveer 10.000 stiefgezinnen bij. In 2017 hadden ruim een half miljoen (527 duizend) kinderen jonger dan 18 jaar minstens één stiefouder, stiefbroer of –zus of halfbroer of -zus. Dat is 19% van alle minderjarige kinderen. (Bron CBS).
Gemiddeld strandt 2/3 van de stiefgezinnen in de eerste 5 jaar. In traditionele relaties (als er geen kinderen zijn uit eerdere relaties) gaat gemiddeld 1/3 uit elkaar. Dat geeft al aan dat het realiseren van een succesvol stiefgezin een lastige opgave is. Dat komt vooral door de complexiteit van de situatie. Bij jonge kinderen is er vaak nog contact met de ex-partner, iedereen kan last hebben van loyaliteitsconflicten en als stiefmoeder moet je je plek vinden in een systeem waar de rest al jarenlang samen onderdeel van uitmaakt.
Er is geen gouden tip, maar onze beste tip is om je goed voor te bereiden op je rol als stiefmoeder. Lees veel over het onderwerp, wissel ervaringen uit met andere vrouwen en zoek op tijd hulp als het lastig wordt.